Berberyna

Wykorzystanie naturalnych substancji pochodzenia roślinnego od tysiącleci było praktykowane w medycynie. Stosowano je w różnych celach – jako wspomagacze, leki, a nawet trucizny. W obecnych czasach również uciekamy się do naturalnych wyrobów. Medycyna naturalna w ciągu ostatnich kilku lat cieszy się coraz większym zainteresowaniem, jednak nieprzetworzone substancje zdobyły popularność również w innych dziedzinach życia, takich jak sport i troska o zdrowy styl życia. Zalety naturalnych produktów są coraz bardziej doceniane nie tylko przez osoby szukające ukojenia w różnych dolegliwościach, ale również przez tych, którzy pragną zadbać o swoje zdrowie i sylwetkę.

Jednym z suplementów, istniejących na rynku już od kilku lat, a stanowiących niedawne odkrycie, jest berberyna. Skąd takie zainteresowanie? Jakimi właściwościami się wyróżnia? Jak ją stosować? Odpowiedzi na te pytania oraz wiele innych informacji dotyczących berberyny znajdziecie w tym artykule – czytajcie dalej!

Czym jest berberyna i skąd pochodzi?

Z chemicznego punktu widzenia berberyna jest organicznym związkiem chemicznym, należącym do izochinolinowych alkaloidów pochodzenia roślinnego typu protoberberyny. Ciekawy jest fakt, iż do tej samej grupy związków chemicznych należą również morfina, kodeina czy narkotyna, które wyróżnia silne działanie przeciwbólowe. Berberyna jest to substancja żółtego koloru, często wykorzystywana do barwienia drewna, wełny czy skóry, która ponadto wykazuje działanie fluorescencyjne, co oznacza, że po naświetleniu światłem UV, sama zaczyna emitować światło (zielono-żółte).

Występuje m.in. w berberysie zwyczajnym/pospolitym (Berberis vulgaris L.), Berberis aristata, Arcangelisia flava, mahonii pospolitej (B. aquifolium), korkowcu chińskim (Phellodendron chinense), cynowodzie chińskim (Coptis chinensis), cynowodzie japońskim, gorzkniku kanadyjskim (Hydrastis canadensis). Największe jej ilości zawarte są w korzeniach, łodygach i kłączach roślin. Pozyskuje się ją w procesie ekstrahowania.

Rośliny zwierające berberynę były od tysięcy lat wykorzystywane w medycynie ludowej takich krajów jak Chiny, Egipt czy Iran. Już wtedy uważano, że berberyna w połączeniu z innymi ziołami pomaga przy stanach zapalnych jelit i żołądka, różnych zaburzeniach żołądkowo-jelitowych i niestrawnościach. Wierzono również w jej pozytywny wpływ na wątrobę i woreczek żółciowy, odporność, a także układ sercowo-naczyniowy. Ponadto średniowieczne wywary z berberyny były cenionym lekiem na żółtaczkę, malarię i choroby psychiczne.

Początkowo rośliny z rodziny berberysowatych były powszechne na terenie Europy, jednak rolnicy usuwali je, gdyż były żywicielem szkodnika niszczącego uprawy. W Chinach natomiast wcześnie doceniono jej właściwości lecznicze, które potem zaczęły być wykorzystywane na całym świecie. Ponadto berberys w niektórych miejscach świata pełni funkcję ozdobną.

Właściwości i działanie berberyny

Berberynę charakteryzuje silna aktywność biologiczna, gdyż wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, przeciwpierwotniakowe, przeciwbiegunkowe i antyoksydacyjne. Zastosowanie berberyny jet bardzo szerokie. Jest stosowana w profilaktyce nowotworów, a także w walce z nadciśnieniem tętniczym. Ponadto obniża poziom cholesterolu, reguluje poziom cukru we krwi oraz wspomaga proces spalania tkanki tłuszczowej. Berberyna ma korzystny wpływ na metabolizm, działanie mitochondriów, przemiany tlenowe w organizmie i uczucie głodu poprzez zwiększenie aktywności adiponektyny oraz oddziaływanie na SIRT-1. Berberynie przypisuje się również działanie antydepresyjne.

Działanie przeciwnowotworowe, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne berberyny

Berberyna była stosowana od tysiącleci w tradycyjnej medycynie chińskiej w leczeniu wielu schorzeń i stale poddaje się ją badaniom farmakologicznym. Badany jest między innymi jej wpływ na komórki rakowe. Podczas badań na modelach zwierzęcych w warunkach in-vitro lub na niewielkiej grupie pacjentów wykazano przeciwnowotworowe działanie berberyny, a także jej skuteczność w walce z biegunką, infekcjami, a nawet depresją. Berberyna jest alkaloidem immunomodulującym, dlatego wykazuje właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne, które  zwiększają odporność oraz hamują rozmnażanie się grzybów z rodzaju Candida. 

Ponadto berberyna działa przeciwdrobnoustrojowo, a więc jest lekiem na infekcje bakteryjne – badania potwierdziły, że hamuje ona wzrost gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus) powodującego m.in.: zapalenie opon mózgowych, choroby skórne, zapalenie płuc czy posocznice. Ponadto wykazuje również działanie przeciwwirusowe – sprawdza się w leczeniu zakażeń wirusem grypy typu A i przeciwdziała wirusowi HIV oraz wirusowi opryszczki pospolitej.

Berberyna w leczeniu cukrzycy typu 2 i otyłości

Jedną z charakterystycznych właściwości, jakie posiada berberyna, jest fakt, że berberyna wpływa pozytywnie na poziom glukozy we krwi oraz obniża poziom lipidów. Oprócz tego, żę pomaga regulować poziom cukru, zmniejsza też insulinooporność, zwiększa glikozę, spowalnia rozkład węglowodanów w jelitach i zmniejsza produkcję cukru w wątrobie. Przez to swoje zastosowanie znalazła w preparatach obniżających poziom cukru we krwi. Dzięki temu działaniu jest często wykorzystywana do leczenia otyłości, nadwagi i cukrzycy typu 2 (insulinozależnej). Badania wykazały nawet, że berberyna w porównaniu z metforminą (popularnym lekiem na cukrzycę) jest równie skuteczna.

Wpływ berberyny na poziom cholesterolu i ciśnienie tętnicze

Wiele badań klinicznych potwierdza skuteczność berberyny w leczeniu nadciśnienia oraz zapobieganiu chorób sercowo-naczyniowych i udaru mózgu, poprzez oddziaływanie na poziom cholesterolu LDL i trójglicerydów we krwi.

Działanie berberyny na pracę przewodu pokarmowego

Berberyna pomaga przy zaburzeniach żołądkowo-jelitowych. Reguluje kondycję wyściółki jelit i pozytywnie wpływa na mikroflorę bakteryjną, dzięki czemu hamuje rozwój zakażeń, a także łagodzi stany zapalne przewodu pokarmowego.

Berberyna a gospodarka hormonalna

Berberyna wykazuje korzystne działanie na gospodarkę hormonalną – reguluje poziom androgenów, których podwyższony u kobiet skutkuje wystąpieniem zespołu policystycznych jajników i daje objawy takie jak nadmierne owłosienie, rogowacenie ciemne oraz trądzik na twarzy, plecach i klatce piersiowej, a prowadzić może nawet do niepłodności i różnych problemów zdrowotnych.

Berberyna na trądzik

Z berberysu wytwarzane są także produkty do stosowania naskórnego (instrakty, nalewki, odwary), których stosowanie pomaga w leczeniu schorzeń skórnych, m.in.: trądziku, łuszczycy, wrzodów, atopowego zapalenia skóry, zmian alergicznych, jątrzących się ran. Dzięki berberynie przyspiesza się również proces gojenia blizn.

Berberyna w leczeniu depresji i zapobieganiu chorobie Alzheimera

Oprócz pozytywnego działania na organizm, suplementy diety z berberyną korzystnie wpływają na pracę mózgu – wspomagają proces zapamiętywania, poprawiają funkcje kognitywne i działanie szlaków cholinergicznych oraz działają neuroprotekcyjnie. Udowodniono również poprzez badania, że stosowanie produktów zawierających wyciąg z berberysu daje pozytywne efekty w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzheimera. Ponadto możliwości lecznicze berberyny mogą pomóc także osobom cierpiącym na choroby psychiczne takie jak depresja.

Zalety stosowania berberyny

Oprócz właściwości leczniczych, suplementy diety zawierające wyciąg z berberysu pozytywnie wpływają na zdrowie i sylwetkę. Berberyna reguluje działanie hormonów, które są pośrednio odpowiedzialne za magazynowanie tkanki tłuszczowej, dlatego doceniona została również przez sportowców i osoby chcące zrzucić zbędne kilogramy. Dzięki berberynie można zaobserwować efekty związane z utratą masy ciała, a ponadto przyczynia się do lepszych osiągnięć w sporcie. Poprzez obniżanie poziomu „złego” cholesterolu LDL i jednoczesne zwiększenia poziomu cholesterolu HDL („dobrego”) zapewnia również odporność organizmu na duże obciążenia. Osoby z nadwagą mogą stosować berberynę, jako suplement diety aktywujący działanie enzymu AMPK, odpowiadającego za regulację pracy metabolizmu.

Przeciwwskazania i skutki uboczne berberyny

Berberyna uznawana jest za substancję względnie bezpieczną. Potwierdzają to liczne badania, jednak słabe wchłanianie się jej z układu pokarmowego przy podawaniu doustnym sprawia, że wymagane jest podawanie jej w dużych dawkach, a zbyt duże dawki powodować mogą niepożądane skutki uboczne takie jak: zaparcia, biegunka, bóle brzucha, wymioty, wzdęcia, a nawet krwawienia z przewodu pokarmowego, nadmierne obniżenie cukru we krwi i ciśnienia czy uszkodzenia wątroby.

Niekorzystnym działaniem berberyny jest znaczne uwalnianie bilirubiny (barwnika żółciowego) z występującego we krwi nierozpuszczalnego jej kompleksu z albuminą, co może doprowadzić przy dłuższym stosowaniu do żółtaczki, żółtaczki jąder podkorowych czy kamicy żółciowej. Nie należy jej podawać noworodkom z żółtaczką, małym dzieciom, kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią. Ponadto kobiety w ciąży nie powinny stosować berberyny, gdyż może ona powodować skurcze macicy, co może doprowadzić do wywołania wad rozwojowych u płodu oraz spowodować poronienie.

Jak stosować berberynę i gdzie ją kupić?

Preparaty, które zawierają berberynę lub wyciąg z berberysu, można zakupić w sklepach zielarskich i aptekach w postaci suplementów diety. Berberyna występuje w tych preparatach w postaci siarczanu lub chlorowodorku (jest to popularniejsza i tańsza opcja, jednak słabiej wchłaniająca się z przewodu pokarmowego). Produkty te najczęściej są dostępne w formie kapsułek lub tabletek, jednak można również znaleźć ekstrakty w kroplach i herbatki, a nawet kosmetyki do oczyszczania skóry.

KUP W NASZYM SKLEPIE

Zalecane dawkowanie to od 200 do 1000 mg berberyny dziennie. Maksymalna zalecana dawka to 1500 mg. Z powodu niskiej trwałości krwiobiegu, berberynę należy stosować trzy razy dziennie w równych dawkach w trakcie posiłku. Zalecany okres stosowania wynosi 8 do 12 tygodni, a następnie miesięczna przerwa. Przed rozpoczęciem stosowania berberyny należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Podsumowanie

Berberyna jako suplement diety ma niezwykle szerokie spektrum korzystnego działania na nasz organizm. Jej właściwości lecznicze zostały już tysiące lat temu docenione w medycynie azjatyckiej, a teraz potwierdzone poprzez liczne badania. Ponadto berberyna działa także na pracę metabolizmu i proces spalania tkanki tłuszczowej, przez sprawdza się w walce z nadwagą.