Pektyna - zastosowanie i wartości odżywcze

Pektyna to nic innego, jak mieszanina węglowodanów występująca w ścianach komórkowych owoców, warzyw i niektórych nasion. Posiada silne właściwości żelujące, dlatego też wykorzystywana jest jako roślinny zamiennik żelatyny. Poza tym wykazuje znaczne działanie prozdrowotne. Jej regularne spożywanie wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi, a także zapobiega gwałtownym skokom glukozy. Jak się okazuje, pektyna sprzyja redukcji masy ciała, zwiększając uczucie sytości. W sklepach sprzedawana jest w formie proszku lub płynu. Główne zastosowanie znajduje w przemyśle spożywczym oraz kosmetycznym. Jakie są wartości odżywcze i zastosowanie pektyny? Odpowiadamy!

Co to jest pektyna i w jakich roślinach się znajduje?

Pektyny to inaczej polisacharydy (wielocukry) rozpuszczalne w wodzie, naturalnie występujące w ścianach komórkowych warzyw i owoców. Ich głównym zadaniem jest zapewnienie roślinom odpowiedniego poziomu nawilżenia oraz ochrona przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Cechą charakterystyczną pektyn jest to, że po kontakcie z wodą natychmiast pęcznieją i zmieniają swoją konsystencję na żelową. Substancja ta nie tylko wykazuje właściwości żelujące, ale również zagęszczające oraz stabilizujące. W związku z tym pektyna cieszy się szczególnym zainteresowaniem w przemyśle spożywczym.

Pektynę pierwszy raz odkryto w owocach tamaryndowca, w 1790 roku. Obecnie największe stężenie pektyny znajdziemy w: jabłkach, morelach, brzoskwiniach, winogronach, pomarańczach, grejpfrutach, cytrynach, bananach, gruszkach, śliwkach, jeżynach, czarnej porzeczce, a także dyniach, kalafiorach, cukinii, kapuście, batatach i pomidorach. Doskonałym źródłem pektyn są nasiona roślin strączkowych.

Czy pektyna jest zdrowa?

Liczne badania medyczne udowodniły, że pektyna ma niezwykle korzystny wpływ na ludzki organizm. Wspiera funkcjonowanie układu pokarmowego oraz chroni przed rozmaitymi schorzeniami i chorobami. Pektyna to rodzaj naturalnego błonnika pokarmowego. Z tego względu okazuje się być bardzo pomocna przy problemach żołądkowo-jelitowych, a zwłaszcza biegunkach i zaparciach. Substancja ta w przewodzie pokarmowym przybiera żelową konsystencję, co pozwala uniknąć wzdęć, a także ułatwia wypróżnianie. Pektyna pomaga też usunąć z organizmu szkodliwe toksyny oraz minimalizuje ryzyko tworzenia się kamieni żółciowych.

Naturalny błonnik pokarmowy ma niebagatelny wpływ na układ krwionośny - wzmacnia jego kondycję. Jednocześnie chroni przed miażdżycą oraz pozwala zachować zdrowie serca. Warto dodać, iż regularnie spożywana pektyna obniża poziom glukozy we krwi. W związku z tym jest rekomendowana osobom borykającym się z cukrzycą typu 2. Pektyna hamuje także wchłanianie tłuszczy w jelitach. Dzięki temu przyczynia się m.in. do obniżenia poziomu złego cholesterolu. Nie sposób pominąć faktu, że pektyna jest bardzo skuteczna w utracie masy ciała. Pęcznieje w żołądku, pozwalając zachować uczucie sytości na dłużej. Należy nadmienić, iż pektyny znacznie ograniczają wystąpienia raka okrężnicy oraz w przypadku mężczyzn - raka prostaty.

Pektyna - zastosowanie

Dzięki właściwościom żelującym i stabilizującym pektyna znajduje zastosowanie przede wszystkim w kuchni. Wykorzystuje się ją do przygotowania domowych przetworów, czyli dżemów, galaretek owocowych, koncentratów, a także deserów, nadzień cukierniczych oraz fermentowanych przetworów mlecznych. Pektyna jest idealnym zamiennikiem żelatyny. Substancja ta pozyskiwana jest z określonych części roślin (najczęściej owoców), dlatego może być śmiało spożywana przez wegetarian i wegan. Tak, jak zostało wspomniane, dostępna jest w formie jasnego proszku, który jest bezzapachowy, ale ma delikatnie słodki posmak.

Jako substancja stabilizująca, pektyna występuje w sosach, majonezie, ketchupie, sokach, nektarach oraz serkach topionych. Naturalny błonnik pokarmowy zapobiega też nadmiernemu wchłanianiu dużej ilości wody. Nie bez przyczyny jest często dodawany do czekolady oraz wyrobów z kakao.

Nierzadko pektyna stosowana jest w branży kosmetycznej. Służy głównie do zagęszczania i stabilizowania produktów pielęgnacyjnych, jak np. szampony, odżywki, balsamy, kremy do ciała, maseczki, peelingi, jak również kosmetyków do makijażu (cienie do powiek, pudry). Pektynę można też spotkać w pastach do zębów. Błonnik rozpuszczalny w wodzie jest częstym składnikiem suplementów diety. Wykorzystuje się go m.in. do produkcji tabletek o opóźnionym uwalnianiu.

Gdzie kupić pektynę?

Wiele osób zastanawia się, gdzie kupić pektynę? Jak się okazuje, jest ona dostępna na wyciągnięcie ręki. Znajdziemy ją w wielu popularnych supermarketach, tj. chociażby Lidl, Biedronka czy Carrefour. Sklepowe półki uginają się pod ciężarem pektyny zwłaszcza w sezonie jesiennym, kiedy rozpoczyna się wzmożona produkcja przetworów. Błonnik pokarmowy rozpuszczalny w wodzie możemy z powodzeniem kupić w sklepach ze zdrową żywnością - zarówno stacjonarnie, jak i online. Cena pektyny to z reguły kilkanaście złotych za 100 gramów. Przy czym do domowych przetworów zużywa się ok. 20 gramów pektyny. Kupując pektynę, zwróćmy uwagę, czy jest ona w stu procentach czysta. Warto wiedzieć, że istnieje również pektyna amidowana (cytrusowa), która powstaje w wyniku połączenia błonnika rozpuszczalnego w wodzie z amoniakiem i jest związkiem syntetycznym. Cechuje się m.in. tym, że zawiera mniejszą ilość grup metylowych.

Oczywiście, nic nie stoi na przeszkodzie, by przygotować pektynę samodzielnie w domu. Szczególną popularnością cieszy się pektyna jabłkowa. Jak ją wykonać? Jabłka, wraz ze skórką i gniazdami nasiennymi kroimy w kostkę i zalewamy sporą ilością wody (można też wykorzystać obierki i wytłoki z jabłek). Gotujemy miksturę na delikatnym ogniu i doprowadzamy do momentu zagotowania. Odcedzamy i czekamy, aż całość ostygnie. Następnie jabłka lub obierki umieszczamy na sitku. Sok, który zacznie z nich skapywać, nazywany jest właśnie pektyną.

Domowe przetwory z pektyną

Dżem z pektyną

Chyba nie ma osoby, która nie lubiłaby domowych dżemów. Do ich przygotowania niezbędna jest substancja zagęszczająca. W tym przypadku nie warto iść na łatwiznę, korzystając z żelfixów, które w większości składają się z cukru, a wykorzystać naturalne pektyny. Z ich wykorzystaniem można przyrządzić między innymi wyśmienity dżem.

Do tego celu potrzebne będą nam 2 kg świeżych owoców (np. truskawek), 2 łyżki soku z cytryny, 1 kg cukru oraz 4 łyżki pektyny. W pierwszej kolejności kroimy owoce na mniejsze kawałki oraz w przypadku truskawek - usuwamy szypułki. Następnie wrzucamy owoce do garnka, dodajemy sok z cytryny i zasypujemy cukrem. Wlewamy ok. pół szklanki wody i całość gotujemy. W dalszej kolejności mieszamy 30 gram pektyny z jedną szklanką cukru i wsypujemy do przygotowanych owoców. Nadal gotujemy. Po zagotowaniu zbieramy powstałą pianę i możemy rozlewać dżem do słoików. Należy pasteryzować dżem przez kolejne 15 minut. 

[product id="7299, 6747, 12371"]

Galaretka z pektyną

Z pomocą pektyny możemy przyrządzić pyszną i zdrową galaretkę, idealną na długie, jesienne wieczory. Potrzebny będzie nam sok z czarnej porzeczki (ok. 1,5 l), sok z połowy cytryny, 750 gram cukru oraz 20 gram pektyny. Sok wlewamy do naczynia i dosładzamy wg smaku. Do mikstury dodajemy substancję żelującą i zagotowujemy na wolnym ogniu. Czekamy, aż nasza mikstura zacznie wrzeć - dopiero wtedy zdejmujemy ją z palnika. Pozostało już tylko rozlać ją do salaterek i poczekać, aż galaretka wystygnie i gotowe!

Podsumowanie

Obecność pektyny w diecie niesie za sobą mnóstwo korzyści dla organizmu. Błonnik pokarmowy rozpuszczalny w wodzie zawarty jest przede wszystkim w owocach, ale także warzywach oraz nasionach roślin strączkowych. Ma właściwości żelujące, zagęszczające oraz emulgujące. Stanowi świetny dodatek do domowych dżemów, konfitur, galaretek i innych przetworów. Pektyna wspomaga pracę układu pokarmowego oraz chroni przed rozmaitymi schorzeniami, a nawet nowotworem. Okazuje się być też bardzo skuteczna na odchudzanie. Pektynę można kupić w sklepach, a także zrobić samodzielnie w zaciszu domowym.