Płatki owsiane - dlaczego warto jeść

Płatki owsiane w ciągu ostatnich lat opanowały nasze stoły. Nadają się wręcz idealnie na dobre rozpoczęcie każdego dnia – są zdrowe, pożywne, dają niezliczone możliwości i oczywiście świetnie smakują. Potwierdzono już niejednokrotnie, że regularne ich spożywanie w znacznym stopniu wpływa na prawidłowe funkcjonowanie organizmu i niesie za sobą wiele korzyści. Owsianki podbiły serca wszystkich – zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Czym więc płatki owsiane zasłużyły sobie na taką popularność? Czym są i jakie są ich wartości odżywcze? Jak wpływają na organizm i czy naprawdę warto je jeść? Wszystkiego o płatkach owsianych dowiecie się z tego artykułu – czytajcie dalej!

Płatki owsiane – czym są, jak wygląda ich proces produkcji?

Płatki owsiane to nic innego jak płatki produkowane z owsa siewnego/zwyczajnego (Avena sativa L.). Owies był uprawiany już w epoce brązu (1500-700 lat p.n.e.) na terenie Europy północnej i środkowej (pierwsze ślady znalezione na terenie Szwajcarii). Owsianka stanowiła też podstawę wyżywienia dla ludności średniowiecznej Europy oraz górników w Anglii. Płatki owsiane natomiast towarzyszą ludzkości już od 2000 lat. Historia owsa w Polsce sięga swoimi początkami do około 700 lat p.n.e. – pierwsze znaleziska odkryto w Biskupinie. Był to ziarniaki owsa głuchego (Avena fatua). Jednak na większą skalę owies zaczął być uprawiany dopiero w VIII wieku.

Owies pierwotnie pochodzi z Azji – do Europy trafił razem z pszenicą. Jest rośliną uprawną wtórną, czyli na początku był uważany za chwast segetalny wśród upraw zbóż. Zaczął zyskiwać na znaczeniu dzięki warunkom glebowo-klimatycznym, które były tym trudniejsze, im dalej na północ przesuwały się uprawy. Z biegiem czasu stopniowo wypierał gatunki pierwotne. Pierwsze uprawiany był owies głuchy, z którego powstał owies siewny na skutek mutacji.

Obecnie większość odmian owsa to chwasty i gatunki dzikie, a uprawiany jest głównie owies siewny, stanowiący około 90% upraw na świecie, głównie na terenach Eurazji i Ameryki Północnej. W Polsce również produkuje się ziarno owsa, z czego 80% przeznaczonych zostaje na paszę, 15% staje się materiałem siewnym, a jedynie 5% na cele konsumpcyjne.

Proces produkcji płatków owsianych w skrócie można podzielić na 4 etapy: czyszczenie zboża, prażenie ziaren, usuwanie łuski i wtórne czyszczenie oraz zgniatanie i suszenie.

Rodzaje płatków owsianych

Płatki owsiane możemy podzielić na 3 klasy:

• płatki owsiane zwykłe – ten rodzaj jest najmniej przetworzony, otrzymywany z pełnego ziarna, przez co płatki są grube i twarde, a przed spożyciem trzeba je gotować;
• płatki owsiane górskie – w ich przypadku stopień przetworzenia jest większy, produkuje się je z ziarna krojonego, a żeby przygotować z nich posiłek, trzeba je zagotować;
• płatki owsiane błyskawiczne – to rodzaj płatków owsianych, który jest najbardziej przetworzony – otrzymuje się go z ziarna krojonego i poddawany największej obróbce hydrotermicznej, dlatego są już gotowe do spożycia na zimno.

Istnieją również płatki owsiane witaminizowane, czyli wytwarzane ze słodowanego ziarna owsa. Proces słodowania powoduje wytwarzanie się witaminy C (nawet 40 mg na 100 g płatków). Skala produkcji tego rodzaju jest jednak niewielka, ponieważ podczas słodowania istnieje ryzyko wystąpienia pleśni, więc konieczne jest zachowanie linii technologicznej w bardzo dużej czystości.

[product id="7301, 6785, 11333"]

Wartości odżywcze płatków owsianych

Owsiane płatki dostarczają niemal wszystkich składników odżywczych potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania. Ich wartość odżywcza pochodzi ze składu chemicznego, jaki ma owies. Są więc bogatym źródłem białka (około 10-23%), które ma wysoką wartość odżywczą, z powodu zawartych w dużej ilości aminokwasów egzogennych, a także węglowodanów złożonych, błonnika i kwasów tłuszczowych nienasyconych (linowego, oleinowego oraz α-linowego). Zawierają również stosunkowo niewielką ilość węglowodanów w porównaniu z innymi produktami zbożowymi.

Wartość odżywcza w 100 g produktu:

• Wartość energetyczna: 373 kcal
• Węglowodany: 59,51 g
• Białko: 13,22 g
• Tłuszcz: 6,6 g
• Błonnik: 9,66 g

Ponadto płatki owsiane i owies cechuje wysoka zawartość innych cennych składników odżywczych: bioaktywnych związków, m.in.: fitosteroli, polifenoli, kwasu fitynowego, beta-glukanów (frakcji rozpuszczalnego w wodzie błonnika, 2,6-4,6 g/100 g) oraz witamin i minerałów, takich jak: witamina E (0,8 mg/100 g), witamina K (0,063 μg/100 g), tiamina B1 (0,56 mg/100 g), kwas pantotenowy (1,09 mg/100 g), żelazo (4,43 mg/100 g), miedź (3,64 mg/100 g), cynk (3,64 mg/100 g), magnez (121 mg/100 g), potas (382 mg/100 g), fosfor (325 mg/100 g), sód (0,01 mg/100 g).

Dlaczego warto jeść płatki owsiane?

Płatki owsiane zyskały sobie dużą popularność nie bez powodu. Od lat w rankingach najzdrowszych produktów spożywczych zajmują miejsce w pierwszej dziesiątce. Właściwości płatków owsianych oraz ich wpływ na zdrowie są nieocenione. Oto kilka powodów, dlaczego warto je regularnie spożywać:

1. Jedną z cech charakterystycznych ziaren owsa jest najwyższa na tle innych zbóż zawartość białka o najlepszym zestawie aminokwasów, a także kompozycja wielu witamin i minerałów. Dzięki zawartości takich składników, jak magnez, selen czy witaminy z grupy B, płatki owsiane wspomagają układ nerwowy, a za sprawą przeciwutleniaczy, takich jak witamina E, zapobiegają starzeniu się komórek i zmniejszają ryzyko chorób nowotworowych.
2. Błonnik pokarmowy, zawarty w dużej ilości w płatkach owsianych, to w dużej mierze cenny beta-glukan, czyli frakcja rozpuszczalna w wodzie, który wydłuża działanie hormonu regulującego uczucie sytości. W połączeniu z płynami błonnik staje się lepki, przez co pozostaje w żołądku na dłużej, powleka śluzówkę układu pokarmowego, a to przyczynia się do zmniejszenia ryzyka chorób nowotworowych w tym obszarze oraz reguluje pracę jelit i zwiększa częstotliwość wypróżnień, dzięki czemu resztki pokarmów są regularnie usuwane. Ponadto beta-glukan obniża poziom złego cholesterolu i cukru we krwi, przez co zapobiega wielu chorobom, takim jak cukrzyca typu 2 czy otyłość, a także wspomaga pracę układu immunologicznego, co wpływa na wzmocnienie odporności.
3. Płatki owsiane są obowiązkowym produktem spożywczym w kuchni wszystkich osób na diecie i sportowców. Włączenie ich do codziennej diety skutkuje zwiększeniem wytrzymałości i sprawności fizycznej, a także pomoże schudnąć i utrzymać prawidłową wagę. Ponadto wspomniany już wcześniej beta-glukan hamuje uczucie głodu i daje uczucie sytości na długo. Ze względu na dużą wartość odżywczą i średni indeks glikemiczny płatki owsiane są doskonałym składnikiem zbilansowanej diety.
4. Owies jest najbogatszy w kwasy tłuszczowe na tle innych zbóż, jednak są one bardzo cenne ze względu na skład chemiczny. Są to nienasycone kwasy tłuszczowe, których ludzki organizm nie potrafi sam wytwarzać i musimy je dostarczać wraz z pożywieniem. Są niezastąpione w profilaktyce i leczeniu miażdżycy oraz zapobiegają powstawaniu zakrzepów. Ponadto mają działanie łagodzące w przypadku podrażnień powstałych w wyniku alergii oraz zapewniają nawilżenie skóry, co ma korzystny wpływ na jej kondycję.

Udowodniony został korzystny wpływ płatków owsianych na ludzką psychikę – mają działanie uspokajające i antydepresyjne, zapobiegają zmęczeniu, zarówno fizycznemu, jak i umysłowemu, a także mają pozytywne działanie na pamięć. Płatki owsiane są więc polecane dla wszystkich osób z zaburzeniami depresyjnymi i dużym narażeniem na stres, a także studentom podczas sesji egzaminacyjnej. Płatki owsiane, choć kojarzone przede wszystkim ze śniadaniem, nadają się też idealnie na kolację, szczególnie dla osób, które mają problemy z zasypianiem. Dzięki wysokiej zawartości magnezu, potasu, witaminy B6 i tryptofanu (aminokwasu, który odpowiada za wytwarzanie serotoniny i melatoniny) owsianka zjedzona przed snem ułatwia zasypianie.

Płatki owsiane, podobnie jak inne produkty pełnoziarniste, skutecznie regulują ciśnienie krwi oraz pomagają w walce z zaburzeniami układu sercowo-naczyniowego.

Nie można zapomnieć również o fakcie, że płatki owsiane są po prostu pyszne i dają duże pole do popisu. Już samą owsiankę można przygotować na tyle sposobów, ile tylko podpowiada nam wyobraźnia i kreatywność. Kolejną zaletą jest fakt, że możemy się nią zajadać niezależnie od pory roku, ponieważ świetnie smakuje zarówno na ciepło, jak i zimno. Ponadto są szybkie i łatwe w przygotowaniu, w szczególności płatki owsiane błyskawiczne – wystarczy zalać je wodą, mlekiem lub napojem roślinnym, dodać ulubione dodatki i mamy gotowe śniadanie.

Do czego można wykorzystać płatki owsiane? Jak je przechowywać?

Oczywiście najpopularniejszym daniem z płatków owsianych jest uwielbiana przez wszystkich owsianka, której skala możliwości przygotowania jest niezliczona. Ponadto płatki owsiane nadają się także na wypieki (np. ciasta takie jak parkin, ciasteczka owsiane, czy spody i kruszonki), pieczywo, jako składnik różnego rodzaju granoli, muesli i batoników oraz wegetariańskich kotletów i panierek. Można również wytwarzać z nich kisiel owsiany, placuszki takie jak racuchy czy pancakes oraz zakwas.

Owsiane płatki nie nadają się jednak do zbyt długiego przechowywania, ponieważ zawarte w nich tłuszcze mogą zjełczeć i nadać i m gorzkiego smaku. Z tego powodu tego produktu nie powinno się przechowywać dłużej niż 4-6 miesięcy od daty produkcji.

Podsumowanie

Płatki owsiane bez wątpienia są niezastąpionym składnikiem każdej dobrze zbilansowanej diety. Szereg korzyści, które płyną z regularnego spożywania płatków owsianych, jest ogromny, ale to nie jedyny powód, dlaczego kochamy owsianki, ciasteczka, ciasta i budynie owsiane – smakują po prostu świetnie. Jeśli do tej pory nie mogliście się przekonać do płatków owsianych, może warto dać im jeszcze jedną szansę?