Szpinak - właściwości, przepisy

Warzywa zielone uznawane są za wyjątkowo zdrowe. Zawierają szereg cennych witamin i minerałów niezbędnych do zachowania dobrej kondycji zdrowotnej. Zawarte w nich związki obniżają ryzyko wystąpienia rozmaitych schorzeń i chorób. Do grupy warzyw zielonych zaliczamy przede wszystkim szpinak. Jego niepozorne zielone listki są źródłem wielu wartościowych składników odżywczych i przeciwutleniaczy. Regularne spożywanie szpinaku korzystnie wpływa na wzrok, pomaga obniżyć stres antyoksydacyjny, chroni przed miażdżycą oraz chorobami nowotworowymi. Choć większości z nas to zielone warzywo może kojarzyć się z mdłym smakiem, warto włączyć go do swojej diety. Jakie właściwości ma szpinak? Jak go przyrządzić, by smakował naprawdę dobrze? Na te i wiele innych pytań odpowiemy w poniższym poradniku!

Szpinak - charakterystyka

Szpinak warzywny (Spinacia oleracea L) to roślina jednoroczna, należąca do rodziny szarłatowatych (podobnie jak buraki, boćwina i komosa ryżowa). Prawdopodobnie pochodzi z terenów południowo-zachodniej Azji. Zwykle osiąga około jednego metra wysokości. Cechą charakterystyczną szpinaku są mięsiste, zielone liście o strzałkowatym lub jajowatym kształcie. Należy zaznaczyć, iż jedyną jadalną częścią rośliny są właśnie liście. Mogą być one spożywane w wersji surowej, jak i gotowanej. Ich smak opisywany jest jako lekko gorzki, kwaskowaty, delikatnie słony.

[product id="10885, 10780, 3076"]

Szpinak stał się popularny w Europie za przyczyną Persów, którzy doceniali jego właściwości już w VI wieku. Wraz z upływem lat roślina pojawiła się również na ziemi hiszpańskiej, skąd dotarła do Włoch, Francji oraz Anglii. W Polsce najpewniej uprawiana jest od XVII wieku, gdyż z tego okresu pochodzą pierwsze wzmianki na jej temat. Obecnie w naszym kraju szpinak znany jest jako roślina uprawna (niedziczejąca). Hodowany jest raczej na niewielkich plantacjach. Ze względu na liczne właściwości zdrowotne, liście szpinaku stały się popularnym składnikiem wielu dań na całym świecie.

Wartości odżywcze szpinaku

Szpinak to jedno z najzdrowszych warzyw, które warto na stałe wprowadzić do swojej diety. Zielone listki zawierają wiele cennych składników odżywczych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. To przede wszystkim bogactwo witamin: A, B, C i E. Szpinak obfituje również w minerały, takie jak: żelazo, magnez, jod, fosfor, mangan, wapń i potas, które mają korzystny wpływ na serce. Warzywo zawiera kwas foliowy, który pomaga organizmowi w produkcji czerwonych krwinek, wspomaga pracę mózgu, żołądka, jelit oraz obniża ryzyko wystąpienia nowotworu szyjki macicy. Składnik ten pomaga także kobietom zajść w ciążę. Szpinak zawiera spore ilości witaminy K, która z kolei jest niezbędna do prawidłowego rozwoju tkanki kostnej, a także bierze udział w procesie krzepnięcia krwi. Witamina K ułatwia też prawidłowe przyswajanie wapnia.

Szpinak to warzywo zawierające beta-karoten. Związek ten doskonale chroni nasz organizm przed stresem antyoksydacyjnym (opóźnia procesy starzenia), jak również zapewnia prawidłowe funkcjonowanie wzroku, wzmacnia odporność i poprawia kondycję organizmu. Ważnym składnikiem szpinaku jest luteina. Związek ten chroni narząd wzroku, wspomaga pracę serca (szczególnie u osób w starszym wieku), wspomaga pamięć i koncentrację oraz ma pozytywny wpływ na skórę. Liście szpinaku zawierają wysokie stężenie przeciwutleniaczy. Zaliczamy do nich między innymi kemferole i flawonoidy, które hamują rozwój nowotworu oraz jego rozprzestrzenianie w organizmie.

Szpinak - właściwości lecznicze

Nie ulega wątpliwości, że jedzenie szpinaku ma korzystny wpływ na zdrowie. Liście tej rośliny przepełnione są niemal każdą witaminą. Nie bez powodu szpinak uznawany jest za najzdrowsze warzywo świata. Na co zatem pomaga?

Po szpinak powinny sięgnąć osoby mające problemy ze wzrokiem. Roślina ta zawiera wiele cennych związków z rodziny karotenoidów. W tym przypadku szczególnie istotne są luteina i zeaksantyna, które zwiększają gęstość plamki żółtej. Wraz z upływem lat ulega ona zwyrodnieniu, co w konsekwencji powoduje ślepotę. Regularne spożywanie szpinaku (szczególnie przez osoby starsze) pozwala temu zapobiec i cieszyć się dobrym wzrokiem. Związki te zapobiegają również powstawaniu zaćmy. Działanie luteiny i zeaksantyny można porównać do filtru słonecznego - wchłaniają one niebezpieczne promieniowanie, które jest szkodliwe dla naszych oczu.

Z uwagi na fakt, że szpinak zawiera w żelazo jest polecany osobom cierpiącym na anemię. Przy czym należy pamiętać, że warzywo to nie może stanowić głównego źródła tego pierwiastka. Oprócz tego, pozytywnie wpływa na białe i czerwone krwinki, co w konsekwencji wzmacnia układ odpornościowy. Związki zawarte w liściach szpinaku skutecznie obniżają ciśnienie tętnicze, a także regulują poziom złego cholesterolu. Szpinak szczególnie polecany jest osobom narażonym na nadmierny stres. To zielone warzywo jest bogate w magnez. Składnik ten ma zbawienny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego, zmniejsza podatność na stres oraz wykazuje działanie uspakajające. Szpinak jest warzywem niskokalorycznym - pomoże w utracie nadprogramowych kilogramów. Bez problemu można łączyć go z innymi warzywami tworząc pyszne i wartościowe dietetyczne posiłki.

Przeciwwskazania do spożywania szpinaku

Szpinak, choć jest bardzo zdrowy, nie każdy może go jeść. Dlaczego? Ponieważ liście szpinaku zawierają kwas szczawiowy. Substancja ta wypłukuje z organizmu wapń, co może prowadzić do poważnych schorzeń, jak np. osteoporoza. W związku z tym szpinaku nie mogą spożywać osoby cierpiące na kamicę nerkową (szczawian zwiększa produkcję kamieni w nerkach), dnę moczanową, nadkwasotę, problemy z reumatyzmem i artretyzmem oraz choroby układu krwionośnego.

Czy można jeść szpinak w ciąży i podczas karmienia piersią?

Podstawowe pytanie, jakie rodzi się w głowach wielu kobiet, to czy można jeść szpinak w ciąży? Nie ma ku temu żadnych przeciwwskazań. Z dobrodziejstw tego zielonego warzywa można korzystać przez cały okres ciąży. Składniki odżywcze zawarte w szpinaku mają korzystny wpływ na rozwijający się płód, a także zapobiegają niedokrwistości. Szpinak bez obaw można jeść także podczas karmienia piersią. Jest lekkostrawny i nie powoduje żadnych problemów trawiennych.

Jak przyrządzać szpinak?

Miłośnicy szpinaku z pewnością zastanawiają się, jak go przyrządzić, by nie utracił najcenniejszych składników odżywczych. Jak się okazuje, warzywo to możemy obrabiać na wiele sposobów. Najlepiej jednak smakuje surowy szpinak. Pamiętajmy, by po zakupie dokładnie opłukać listki zimną wodą. Dzięki temu pozbędziemy się wszelkich szkodliwych związków. Szpinak świeży możemy umieścić na kanapkach, czy dodać do sałatki. Ten zielony dodatek dobrze komponuje się z wszelkiego rodzaju serami, a także warzywami i owocami. Poza sezonem dobrze zaopatrzyć się w szpinak mrożony. Jeśli nie przepadamy za szpinakiem w wersji surowej, to równie dobrze możemy go ugotować na parze bądź usmażyć. Miejmy na uwadze fakt, że pod wpływem wysokiej temperatury jego listki kurczą się o kilkadziesiąt procent.

Na bazie szpinaku przygotujemy wartościowe koktajle, które możemy spożywać tak naprawdę przez cały rok. Warzywo stanowi świetny dodatek do różnego rodzaju zup, sosów, a także wegańskich potraw. Szpinakiem możemy udekorować także pizzę, co zwiększy jej wartości odżywcze. Roślina nadaje się też jako farsz do naleśników, pierogów. Ciekawie smakuje w połączeniu z makaronami.

Szpinak - przepisy

Zielone smoothie

Najprostszy przepis na szpinak to oczywiście pożywne smoothie. Taki napój to doskonała alternatywa dla tradycyjnych soków, a przy tym dostarczy moc cennych składników odżywczych. Do przygotowania smoothie będziemy potrzebować:

• około 30 g świeżych liści szpinaku,
• 1 dużego banana,
• 1 zielone jabłko,
• szklankę mleka,
• wyciśnięty sok z połowy cytryny,
• kostki lodu (opcjonalnie).

Banana, jabłko obrać i prokoić w mniejsze kawałki. Umieścić w blenderze wraz ze szpinakiem. Wlać szklankę mleka i sok z cytryny. Całość zblendować na gładką masę. Przelać do szklanek i dodać kostki lodu. Gotowe!

Naleśniki ze szpinakiem

Chyba nie ma osoby, która nie lubiłaby naleśników. Zamiast kalorycznych dżemów, czy Nutelli, warto przygotować farsz na bazie szpinaku. Czego potrzebujemy?

• 500 g świeżego szpinaku,
• 2 łyżki masła,
• 3 łyżki śmietany kremówki 20%,
• 3 ząbki czosnku,
• 2 łyżki soku z cytryny,
• dodatkowo przyprawy: łyżeczka cukru, płaska łyżeczka soli, pół łyżeczki pieprzu.

Jak zrobić naleśniki ze szpinakiem? To bardzo proste! Należy zacząć od dokładnego umycia listków rośliny. Po tym zabiegu zawartość należy przełożyć na durszlak i polewać przegotowaną wodą. Dzięki temu sparzymy nieco listki szpinaku, przez co będą one miększe, a co za tym idzie - zmniejszą swoją objętość. Całość odstawiamy do wystygnięcia i odciskamy nadmiar wody. Rozgrzewamy patelnię, dodajemy masło, czosnek, dodajemy szpinak oraz przyprawy. Wszystko razem mieszamy. Smażymy nie dłużej niż 5 minut. Pod sam koniec dodajemy śmietanę kremówkę, sok z cytryny, ponownie mieszamy i gotowe! Pozostało już tylko umieścić farsz w naleśnikach.

Podsumowanie

Szpinak to zielone warzywo z rodziny szarłatowatych. W dzisiejszych czasach coraz częściej gości na stołach. Wszystko dlatego, że słynie w jego składzie znajdziemy cenne składniki mineralne, mający nadrzędne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Szpinak to źródło witaminy A, B, C, E i K. Warzywo to obfituje również w magnez, żelazo, potas, magnez, kwas foliowy i wiele innych związków. W szpinaku znajdują się antyoksydanty oraz beta-karoten. Roślina ma silne właściwości prozdrowotne, a w niektórych przypadkach nawet lecznicze. Korzystnie wpływa na wzrok, wspomaga pracę serca, wspiera odporność organizmu oraz jest pomocna w diecie odchudzającej. Przepisów na dania ze szpinakiem jest mnóstwo. Każde z nich zachwyca niebywałym smakiem i aromatem, dlatego warto je przygotować!