Łączenie pokarmów - jak robić to dobrze?

Nieprawidłowa dieta może skutkować nie tylko nadwagą, ale również bólami brzucha, uczuciem ciężkości po spożywanych daniach, zgagą czy ogólnym złym samopoczuciem. Lekarstwem na tego typu dolegliwości może być dieta rozdzielna. Zgodnie z jej założeniami każdy posiłek powinien składać się z produktów odpowiednio pasujących do siebie, a to miałoby sprawiać, że trawienie w naszym organizmie zachodziłoby znacznie sprawniej. Czy to możliwe? Na czym polega dieta rozdzielna i których produktów - według jej założeń - nie powinniśmy ze sobą łączyć? Sprawdź koniecznie!

Jak żywili się nasi przodkowie?

Aby zrozumieć, jak działa nasz układ pokarmowy, cofnijmy się trochę wstecz. Zanim człowiek rozpoczął prowadzenie osadniczego trybu życia, spożywał te pokarmy, które udało mu się zdobyć. Dieta wówczas składała się z nasion i surowych warzyw. Człowiek raz jadł bulwy, innym razem dojrzały owoc, a jeszcze innym mięso upolowanego zwierzaka.

Ludzie jedli tylko nieprzetworzone pokarmy. Najczęściej dominował też tylko jeden rodzaj pożywienia. Organizm ludzki funkcjonował tak przez tysiące lat.

Czym jest trawienie?

Proces trawienia to inaczej rozkład pożywienia na znacznie prostsze związki chemiczne, które układ trawienny przyswaja. Najbardziej efektownym i neutralnym sposobem trawienia jest trawienie enzymatyczne. Do strawienia i przyswojenia każdego składnika pożywienia potrzebujemy innego enzymu.

Drugim rodzajem trawienia, jest trawienie bakteryjne. Rozpoczyna się, gdy do naszego żołądka trafią pokarmy, które nie mogą być strawione przez enzymy. Wtedy dołączają też bakterie. Podczas takiego procesu wydzielane są też trujące produkty uboczne jak np. kwas mlekowy, octowy czy alkohole. Co więcej, trawienie jelitowe może wywołać gazy jelitowe, a także bóle i obrzęki brzucha.

Dieta niełączenia - założenia

Dieta ta została przedstawiona przez dr. Williama Haya, który postanowił podzielić produkty na kwasowe, zasadowe i neutralne. Białko preferuje środowisko kwaśne, a węglowodany, w tym skrobia najlepiej trawią się w środowisku zasadowym.

Najważniejszą regułą diety rozdzielnej jest niełączenie skrobi oraz białka. Według jej zasad powinniśmy jeść posiłki składające się z jednego składnika pokarmowego zamiast z kilku. W innym przypadku mogą pojawić się nieprzyjemne dolegliwości.

Dieta zakłada więc zjadanie codziennie jednego posiłku z grupy węglowodanowej, jednego z grupy białkowej i jednego skomponowanego wyłącznie z warzyw i owoców (w odstępach 4 godzin pomiędzy daniami). Badania dowodzą jednak, że dieta ta nie ma podstaw naukowych.

Prawidłowe łączenie pokarmów - czego unikać?

• Białko - skrobia - po posiłku składającym się ze skrobi i białka zazwyczaj pojawia się uczucie pełności i wzdęcia. Trawienie skrobi rozpoczyna się w jamie ustnej, a białka w żołądku. Przykładem takich kompozycji są: mięso i ziemniaki, chleb i ser, ryż i kurczak, makaron i ser.
• Cukier - skrobia - ze względu na inny sposób trawienia część cukrów zaczyna fermentować w żołądku, a resztki skrobi fermentują w jelitach. Dyskomfort trawienny pojawia się np. po zjedzeniu pieczywa z miodem lub dżemem. Winowajcami złego samopoczucie w tym przypadku mogą być też wyroby cukiernicze, np. tort z kremem.
• Kwas - skrobia - kwas może zaburzyć prawidłowe pH śliny, dlatego skrobia nie zostaje strawiona na początkowym etapie w jamie ustnej, a jej resztki fermentują w jelitach. Wzdęcia mogą pojawić się więc wówczas, gdy zjemy pomidora i pieczywo, makaron z passatą pomidorową, albo wypijemy piwo lub coca-colę.
• Kwas - białko - kwas połączony z białkiem może zmniejszyć wydzielanie kwasu solnego w żołądku, a to z kolei zaburza proces rozkładu białka. Kiedy tak się dzieje? Gdy spożywamy białko i bardzo kwaśne produkty, w tym kwaśne owoce lub warzywa, np. mięso i kwaśny ogórek.
• Tłuszcz - cukier - cukier wraz z tłuszczem łatwo ulega fermentacji, a to także może przyczynić się do wielu dolegliwości trawiennych. Gdzie znajdziemy takie połączenie? W bitej śmietanie, czekoladzie i w czekoladowych kremach do smarowania.

Białko - cukier - jeżeli po spożytym posiłku zjesz słodycze, składniki pokarmowe takie jak białko nie będą się dobrze wchłaniać. Cukry hamują wydzielanie soków żołądkowych i trawią się dopiero w jelicie cienkim.

Inne przykłady popularnych połączeń, które zbyt często goszczą na naszym stole to:

• Ogórek - pomidor - ogórek zawiera enzym askorbinazę, który negatywnie wpływa na zawartą w pomidorze witaminę C. Jeżeli jednak nasza dieta jest dobrze zbilansowana, nie należy przejmować się potencjalną stratą tej witaminy, ponieważ dostarczymy ją organizmowi poprzez spożywanie innych warzyw i owoców.
• Kasza - mięso - produkty zbożowe zawierają kwas fitynowy, który źle wpływa na wchłanianie żelaza. Ponadto, trawienie białka trwa dłużej, niż trawienie kaszy.
• Ryby - brokuły - ryby morskie zawierają jod, a brokuły (jako warzywa krzyżowe) bogate są w goitrogeny, które ograniczają wchłanianie jodu. Jeżeli jednak brokuły będziemy gotować bez przykrycia, zmniejszymy ilość goitrogenów.
• Nabiał - kawa/herbata - taniny (garbniki) zawarte w kawie źle wpływają na przyswajanie m.in. wapnia. Dlatego nie powinniśmy popijać herbatą lub kawą posiłków zawierających mleko (a także jego przetwory). Po te napoje warto sięgnąć dopiero po około 2 godzinach po posiłku.
• Jarmuż - nabiał - szczawiany zawarte w jarmużu negatywnie wpływają na wchłanianie wapnia. Co więcej, łączą się one z wapniem i odkładają w nerkach w postaci kamieni.

[product id="6721, 11738, 10408"]

Składniki antyodżywcze - czym są?

Substancje antyodżywcze, to te, które ograniczają wchłanianie niektórych składników odżywczych lub wywierają zły wpływ na organizm.

Do substancji antyodżywczych zaliczamy szczawiany, fityniany, tioglikozydy, inhibitory trypsyny i chymotrypsyny. Niektóre z nich możemy usunąć z produktów poprzez np. rozdrabnianie, zakwaszanie czy gotowanie.

Jak więc łączyć pokarmy? Oto kilka wskazówek!

Dla lepszego zrozumienia tematu wyróżnijmy podstawowe grupy pokarmów:

• Białka - np. produkty odzwierzęce, rośliny strączkowe i ich kiełki, orzechy.
• Tłuszcze - np. smalec, awokado, oleje roślinne.
• Produkty skrobiowe - np. ziemniaki, zboża, pochodne zbóż.
• Owoce - owoce słodkie (np. daktyle, banany, owoce suszone), owoce kwaśne (np. kwaśne jabłka, cytryna, grejpfrut, granat, truskawka), owoce półkwaśne (np. jabłka, morele, śliwki, nektarynki).
• Zielone warzywa liściaste - np. szpinak, kiełki, sałata, pietruszka.
• Warzywa nieskrobiowe - np. ogórek, brokuł, bakłażan, papryka.
• Warzywa wysokoskrobiowe - np. ziemniak, burak, dynia, marchew, kukurydza.

Poprawne trawienie odbywa się, gdy najpierw spożywamy produkty wysokobiałkowe, ponieważ to produkty białkowe potrzebują najwięcej soków trawiennych. Na początku posiłku zjadajmy też słone części dania. Sól pobudza wydzielanie soków trawiennych, a tym samym wspomaga trawienie. Jedno danie powinno zawierać tylko jeden rodzaj skrobi.

Jedząc pokarmy wysokobiałkowe oraz te zawierające skrobię i tłuszcz warto do posiłku dodać warzywa zielone niskoskrobiowe, a dania zawierające cukier i słodkie owoce jedzmy osobno. Z kolei, jeżeli pijesz soki wyciśnięte ze świeżych owoców, nie pij ich wcześniej, niż dwie godziny po posiłku. Nie łącz też mleka z mięsem. Zasada ta nie dotyczy produktów fermentacji mlekowej.

Aby zachodziło prawidłowe trawienie tłuszczów, warto spożywać je w towarzystwie kwaśnych produktów, np. z owocami kwaśnymi. Możesz też łączyć pokarmy zawierające tłuszcz i olej ze skrobią. Takie połączenie nie opóźni trawienia skrobi.

Melony spożywaj osobno, ponieważ nie zalegają w przewodzie pokarmowym i szybko trafiają do jelita cienkiego (każdy produkt spożywany łącznie z nimi, opóźnia ich trawienie, powodując fermentację).

Cytrynę, pomidora czy limonkę jedz wraz z warzywami zielonymi niskoskrobiowymi. Z kolei orzechy, jogurt czy ser dobrze sprawdzają się z kwaśnymi owocami (np. jogurt i grejpfrut, jogurt i truskawki).

Podsumowanie

Poprawa samopoczucia i zachowanie zdrowia to skutki odpowiedniego odżywiania i prowadzenia zdrowego stylu życia. Powyższe przykłady powinniśmy traktować jedynie jako wskazówkę w przypadku problemów trawiennych, a nie jako wskazane i zabronione zestawy posiłków.

Jadłospis należy komponować tak, by zawierał wszystkie składniki odżywcze od białka przez tłuszcze, aż po węglowodany. Nie może w nim zabraknąć też witamin oraz błonnika pokarmowego. Dobrze zbilansowana dieta, która dostarcza nam wszystkich potrzebnych składników mineralnych, jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, nawet wówczas, gdy dochodzi w niej do niewielkich strat witaminowych wynikających z łączenia niektórych produktów.